Το Γραφείο του Αντιπεριφερειάρχη Πέλλας ανακοινώνει τα εξής:

Ενέργειες της ΠΕ Πέλλας για την επίλυση του προβλήματος της άγνωστης ασθένειας σε καλλιέργειες ροδακινιών και νεκταρινιών της Πέλλας

Η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας συνεχίζει, με μεγάλη υπευθυνότητα, την ανάληψη δράσης για την κατάλληλη αντιμετώπιση και επίλυση του προβλήματος παραμόρφωσης που παρατηρείται σε ροδακινιές και νεκταρινιές.

Σύμφωνα με την αναλυτική ενημέρωση σχετικά με τα αποτελέσματα εργαστηριακών ελέγχων του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου(Μ.φ.Ι), αναφορικά με την ασθένεια παραμόρφωσης των καρπών ροδάκινων καί νεκταρινιών στην Περιφεριεακή Ενότητα Πέλλας και τα αποτελέσματα, μαζί με συγκεκριμένες οδηγίες αντιμετώπισης, κοινοποιήθηκαν στον Αντιπεριφερειάρχη Πέλλας κ. Ιορδάνη Τζαμτζή και στον Γενικό Διευθυντή Αγροτικής Οικονομίας της ΠΚΜ κ. Κωνσταντίνο Τερτιβανίδη, ενώ παράλληλα, παρουσιάστηκαν σε ειδική σύσκεψη με Ομάδα εργασίας Γεωπόνων που πραγματοποιήθηκε χθες (4/9/2024) στο Διοικητήριο.

Συγκεκριμένα, από το εργαστήριο Ιολογίας του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου (Μ.Φ.Ι.), πραγματοποιήθηκαν οι κάτωθι ιολογικές μοριακές αναλύσεις σε δείγματα που εστάλησαν από το Τμήμα Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας:

1)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.Φ.Ι. ΥΔ 1104/21-08-2023. Περιοχή λήψης δείγματος: Αμπελειές Γιαννιτσών Πέλλας: Στο δείγμα διαπιστώθηκε παρουσία των ιών plum pox virus (PPV), prunus necrotic ringspot virus (PNRSV), nectarine stem pitting associated virus (NSPaV), ti ringspot- associated virus (TiRSaV) και του ιοειδούς peach latent mosaic viroid (PLMVd). Οι δυο πρώτοι ιοί και το ιοειδές είναι γνωστά και σημαντικά παθογόνα της ροδακινιάς στην Ελλάδα και ευθύνονται για πληθώρα συμπτωμάτων. Συμπτώματα παραμορφώσεων ειδικά στους καρπούς προκαλούν ο PPV και το PLMVd. Στην περίπτωση των συμπτωμάτων στα ροδάκινα της περιοχής μας πιθανολογείται συνεργιστική δράση των δυο αυτών παθογόνων σε συνδυασμό με τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικράτησαν φέτος (παρατεταμένη άνοιξη). Ο ιός nectarine stem pitting associated virus αναφέρεται για πρώτη φορά στη χώρα μας και δεν θεωρείται να προκαλεί ιδιαίτερο πρόβλημα στη ροδακινιά, ενώ ο ti ringspot-associated virus που έχει περιγράφει πολύ πρόσφατα στην Αμερική αναφέρεται για πρώτη φορά να προσβάλει τη ροδακινιά και δεν ήταν μέχρι τώρα γνωστή η παρουσία του στην Ευρώπη.

2)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.Φ.Ι. ΥΔ 1504/17-11-2023: Περιοχές λήψης δείγματος: Ν. Μυλότοπος και Άρνισσα Πέλλας. Στο δείγμα ροδακινιάς ποικ. Andross με κωδικό 1 που έφερε ιολογικά συμπτώματα ανιχνεύθηκαν με HTS οι ιοί της ευλογιάς της δαμασκηνιάς ή σάρκα (plum pox virus, PPV), της νεκρωτικής δακτυλιωτής κηλίδωσης των πυρηνοκάρπων (prunus necrotic ringspot virus, PNRSV), ο ιός της χλωρωτικής κηλίδωσης των φύλλων της μηλιάς (apple chlorotic leaf spot virus, ACLSV), ο ιός της πράσινης δακτυλιοειδούς ποικιλοχλώρωσης της κερασιάς (cherry green ring mottle virus, και το ιοειδές του λανθάνοντος μωσαϊκού της ροδακινιάς (peach latent mosaic viroid, PLMVd). Με RT- qPCR επιβεβαιώθηκε η παρουσία των PPV, PNRSV και PLMVd. . Στο δείγμα ροδακινιάς ποικ. Everts με κωδικό 2 που δεν έφερε ιολογικά συμπτώματα ανιχνεύθηκαν με RT-qPCR οι ιοί PPV, PNRSV και το ιοειδές PLMVd. Με RT-PCR και αλληλούχηση των προϊόντων της επιβεβαιώθηκε η παρουσία του PLMVd και έγινε η ταυτοποίησή του. Στο δείγμα ροδακινιάς ποικ. Andross με κωδικό 3 που δεν έφερε ιολογικά συμπτώματα ανιχνεύθηκαν με RT-qPCR ο ιός PPV και το ιοειδές PLMVd. Με RT-PCR και αλληλούχηση των προϊόντων της επιβεβαιώθηκε η παρουσία το PLMVd και έγινε η ταυτοποίησή του. Οι τρεις απομονώσεις του PLMVd ανήκουν στην φυλλογενετική ομάδα των λανθανόντων στελεχών του ιοειδούς.

3)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.Φ.Ι. ΥΔ 1946/12-12-2023. Περιοχή λήψης δείγματος: Αμπελειές Γιαννιτσών Πέλλας: Στο δείγμα ροδακινιάς 9 ετών της ποικιλίας Everts από οπωρώνα της περιοχής Αμπελειές Γιαννιτσών που δεν παρουσίαζε χαρακτηριστικά συμπτώματα παραμόρφωσης καρπών διαπιστώθηκε προσβολή από τον ιό της ευλογιάς της δαμασκηνιάς ή σάρκα (plum pox virus, PPV), τον ιό της νεκρωτικής δακτυλιωτής κηλίδωσης των πυρηνοκάρπων (prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) και από το ιοειδές του λανθάνοντος μωσαϊκού της ροδακινιάς (peach latent mosaic viroid, PLMVd).
Συνεπώς τα παρατηρηθέντα συμπτώματα παραμόρφωσης των καρπών σε γειτονικούς οπωρώνες της ίδιας ποικιλίας και ηλικίας δένδρων, δε μπορούν να συσχετισθούν άμεσα με το ιολογικά φορτίο τους, καθώς αυτό παρουσιάζεται ακριβώς το ίδιο ανεξάρτητα της εμφάνισης ή μη συμπτωμάτων στα φυτά.

4)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.Φ.Ι. ΥΔ 1925/12-12-2023: Περιοχή λήψης δείγματος: Νάουσα (μη συμπτωματικά δείγματα του Τ.Φ.Δ Νάουσας για σύγκριση). Στα δείγματα ροδακινιάς 4 ετών με α/α 4 και α/α 6 των ποικιλιών Andross και Α37, αντίστοιχα, της συλλογής του ΤΦΔ Νάουσας διαπιστώθηκε η παρουσία του ιοειδούς του λανθάνοντος μωσαϊκού της ροδακινιάς (peach latent mosaic viroid, PLMVd) και του ιού της νεκρωτικής δακτυλιωτής κηλίδωσης των πυρηνοκάρπων (prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) σε χαμηλή συγκέντρωση. 2. Στο δείγμα ροδακινιάς 4 ετών με α/α 5 της ποικιλίας Everts από τη συλλογή του ΤΦΔ Νάουσας καθώς και στο δείγμα 10 ετών με α/α 7 της ίδιας ποικιλίας από οπωρώνα της περιοχής Αμπελειές Γιαννιτσών που παρουσίαζε χαρακτηριστικά συμπτώματα παραμόρφωσης καρπών διαπιστώθηκε η παρουσία του PLMVd, του PNRSV και του ιού της ευλογιάς της δαμασκηνιάς ή σάρκα (plum pox virus, PPV) σε παρόμοιες συγκεντρώσεις.
Συνεπώς δεν μπορεί να γίνει συσχέτιση των παρατηρηθέντων συμπτωμάτων παραμόρφωσης με την παρουσία κάποιου συγκεκριμένου ιού/ιοειδούς. Είναι πιθανότερος ο συνεργισμός των προαναφερθέντων παθογόνων σε συνδυασμό με τη φυσιολογική κατάσταση των δένδρων.
 
5)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.Φ.Ι. ΥΔ 1534/12-07-2024. Περιοχή λήψης δείγματος: Αμπελειές Γιαννιτσών και Γιαννιτσά-Αρχοντικό Πέλλας. Διαπιστώθηκε σε όλα τα δείγματα προσβολή από:
α. Τον ιό της ευλογιάς της δαμασκηνιάς (σάρκα) (plum pox virus, PPV), ο οποίος μεταδίδεται με το μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό και τις αψίδες,
β. Το ιοειδές του λανθάνοντος μωσαϊκού της ροδακινιάς (peach latent mosaic viroid, PLMVd) που μεταδίδεται με το μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό, τη γύρη και μηχανικά (π.χ. εργαλεία κλαδέματος). Η ποσοτικοποίηση των παραπάνω παθογόνων σε μεμονωμένους συμπτωματικούς και ασυμπτωματικούς καρπούς ποικιλιών «Everts» και «Κατερίνα» (πέντε από κάθε ομάδα) έδειξε τα εξής:
-Για τον PPV, το ιικό φορτίο των εξετασθέντων καρπών βρέθηκε χαμηλό στους συμπτωματικούς καρπούς της ποικιλίας «Everts» και στους συμπτωματικούς και ασυμπτωματικούς καρπούς της ποικιλίας «Κατερίνα». Σχετικά υψηλότερο φορτίο έφεραν οι ασυμπτωματικοί καρποί της ποικιλίας «Everts».
- Για το PLMVd, οι συμπτωματικοί καρποί της ποικιλία «Everts» εμφάνιζαν υψηλότερο φορτίο σε σχέση με τους ασυμπτωματικούς της ίδιας ποικιλίας. Στην ποικιλία «Κατερίνα» παρατηρήθηκε γενικά υψηλότερο φορτίο του ιοειδούς σε σχέση με την ποικιλία «Everts». Σχετικά με την ποσοτικοποίηση του ιοειδούς στους καρπούς της ποικιλίας «Κατερίνα», δεν παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ συμπτωματικών και ασυμπτωματικών καρπών.
Συνεπώς οι μέχρι τώρα αναλύσεις δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο των ιών/ιοειδών που εξετάστηκαν στην εκδήλωση της έντονης παραμόρφωσης των ροδάκινων. Επίσης, η παρουσία των παραπάνω παθογόνων δεν έχει αναφερθεί ότι συνδέεται με συμπτώματα παρόμοια της έντονης παραμόρφωσης των ροδάκινων, ασθένειας το αίτιο της οποίας τελεί υπό διερεύνηση.

6)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.Φ.Ι. ΥΔ 1572/05-08-2024. Περιοχή λήψης δείγματος: Μηλιά Αλμωπίας Πέλλας. Διαπιστώθηκε προσβολή από:
α. Τον ιό της ευλογιάς της δαμασκηνιάς (σάρκα) (plum pox virus, PPV), ο οποίος μεταδίδεται με το μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό και τις αψίδες,
β. Το ιοειδές του λανθάνοντος μωσαϊκού της ροδακινιάς (peach latent mosaic viroid, PLMVd) που μεταδίδεται με το μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό, τη γύρη και μηχανικά (π.χ. εργαλεία κλαδέματος).
Η ανίχνευση των παραπάνω παθογόνων σε καρπούς και φύλλα έδειξε τα εξής:
•    Για τον PPV, το ιικό φορτίο των εξετασθέντων καρπών βρέθηκε σχετικά χαμηλότερο από αυτό των φύλλων.
•    Για το PLMVd, το ιικό φορτίο των εξετασθέντων καρπών βρέθηκε σχετικά υψηλότερο από αυτό των φύλλων. Οι μέχρι τώρα αναλύσεις δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο των ιών/ιοειδών που εξετάστηκαν στην εκδήλωση της έντονης παραμόρφωσης των ροδάκινων. Επίσης, η παρουσία των παραπάνω παθογόνων δεν έχει αναφερθεί ότι συνδέεται με συμπτώματα παρόμοια της έντονης παραμόρφωσης των ροδάκινων, ασθένειας το αίτιο της οποίας τελεί υπό διερεύνηση.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Μ.Φ.Ι., στη γεωργική πράξη δεν υπάρχει κανένα θεραπευτικό μέτρο κατά των ιώσεων και η αντιμετώπισή τους βασίζεται στην εφαρμογή των πιο κάτω προληπτικών μέτρων:
•    Χρησιμοποίηση υγιούς/πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού για την εγκατάσταση
•    Χρησιμοποίηση ανθεκτικών-ανεκτικών ποικιλιών και υποκειμένων στις περιπτώσεις που υπάρχουν και έχουν εμπορική αξία
 
•    Αποφυγή εγκατάστασης του οπωρώνα σε περιοχή όπου ενδημεί η ασθένεια. Εγκατάσταση σε απομακρυσμένες περιοχές όπου υπάρχει εναλλαγή με άλλα είδη μη ή λιγότερο ευπαθή
•    Χειρισμοί των φυτών με ορυκτέλαια για τα 3 πρώτα χρόνια
•    Λήψη μέτρων απολύμανσης κλαδευτικών και λοιπών εργαλείων για αποφυγή μετάδοσης με μηχανικά μέσα. Χρήση κατάλληλων απολυμαντικών (π.χ. διάλυμα χλωρίνης περιεκτικότητας 0,5% NaOCI για 1')
•    Καταστροφή των λαίμαργων βλαστών γιατί προτιμώνται από τις αφίδες
•    Αποφυγή επανεμβολιασμού προσβεβλημένων δένδρων
•    Αποφυγή χρήσης εμβολίων από δένδρα που δεν είναι ελεγμένα και μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί φορείς ιώσεων
•    Όταν δένδρα ευαίσθητων ποικιλιών βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές συνιστάται η παρακολούθησή τους για συμπτώματα και η εκρίζωση των μολυσμένων για μείωση της πίεσης του μολύσματος.

Από το εργαστήριο εντομολογίας-ακαρεολογίας του Μπενάκειου φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου (Μ.φ.Ι.)·/ πραγματοποιήθηκαν οι κάτωθι έλεγχοι σε δείγματα που εστάλησαν από το Τμήμα Ποιοτικού & Φυτό υγειονομικού Ελέγχου της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας:

1)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.Φ.Ι. ΥΔ 1535/08-07-2024. Περιοχή λήψης δείγματος: Αμπελειές Γιαννιτσών και Γιαννιτσά-Αρχοντικό Πέλλας. Όσον αφορά το δείγμα ΔΙΑ, βρέθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό των καρπών (8/10 καρπούς) 1-3 άτομα από είδος ακάρεως του γένους Eriophyes (Acari: Eriophyidae). Στο δείγμα Δ2Α βρέθηκαν άτομα (1 έως 3 ανά καρπό) σε 4 από τους καρπούς. Υπήρχαν καρποί με συμπτώματα στους οποίους δεν βρέθηκαν άτομα του ακάρεως. Στα δείγματα Δ1Β και Δ2Β δεν βρέθηκαν καθόλου ακάρεα Eriophyes sp. Ο μικρός αριθμός ατόμων που βρέθηκε στα δείγματα ΔΙΑ και Δ2Α, υπάρχει πιθανότητα να οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας που συμβαίνει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα ακάρεα της οικογένειας Eriophyidae προτιμούν για την ανάπτυξή τους μέση θερμοκρασία και υψηλή σχετική υγρασία, οπότε συνήθως αυξημένοι πληθυσμοί και προσβολές εμφανίζονται κατά τους ανοιξιάτικους μήνες. Η προσβολή στους ανθοφόρους οφθαλμούς και τα εκπτυσσόμενα άνθη και κατόπιν τους μικρούς καρπούς, δεν είναι δυνατόν να την παρατηρηθεί αυτή την εποχή. Θα ήταν σκόπιμο, την επόμενη καλλιεργητική περίοδο να σταλθούν δείγματα των εκπτυσσόμενων ανθοφόρων οφθαλμών, ανθέων καθώς και των μικρών υπό ανάπτυξη καρπών μετέπειτα.
2)    Δελτίο αποτελεσμάτων Μ.φ.Ι. ΥΔ 1571/18-07-2024. Περιοχή λήψης δείγματος: Μηλιά Αλμωπίας Πέλλας. Στο δείγμα βρέθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό των καρπών (σχεδόν στο 100%) άτομα από είδος ακάρεως του γένους Eriophyes (Acari: Eriophyidae). Ο αριθμός των ατόμων που βρέθηκαν κυμάνθηκε από 3 -20 άτομα ανά καρπό. Επίσης βρέθηκαν άτομα Eriophyes sp. κατά την εξέταση των οφθαλμών της βλάστησης αυτού του έτους, στον ακραίο οφθαλμό και σε αυτούς στις μασχάλες των φύλλων. Τα ακάρεα της οικογένειας Eriophyidae προτιμούν για την ανάπτυξή τους μέση θερμοκρασία και υψηλή σχετική υγρασία, οπότε συνήθως αυξημένοι πληθυσμοί και προσβολές εμφανίζονται κατά τους ανοιξιάτικους μήνες. Κατά την διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού πολλά είδη δημιουργούν ανθεκτικές μορφές, τα λεγάμενα δευτερόγυνα άτομα, τα οποία μπορεί να είναι διαφορετικής μορφολογίας του είδους. Η προσβολή στους ανθοφόρους οφθαλμούς και τα εκπτυσσόμενα άνθη και κατόπιν τους μικρούς καρπούς, δεν είναι δυνατόν να την παρατηρηθεί αυτή την εποχή. Θα ήταν σκόπιμο, την επόμενη καλλιεργητική περίοδο να σταλθούν δείγματα των εκπτυσσόμενων ανθοφόρων οφθαλμών, ανθέων καθώς και των μικρών υπό ανάπτυξη καρπών μετέπειτα.
 
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Μ.Φ.Ι., για την αντιμετώπιση της προσβολής και μείωση του πληθυσμού των ακάρεων κατά την επόμενη καλλιεργητική περίοδο, προτείνεται ψεκασμός το επόμενο έτος νωρίς την άνοιξη, με την έκπτυξη των οφθαλμών και την δημιουργία καινούργιας βλάστησης, με φυτοπροστατευτικό σκεύασμα δραστικής ουσίας fatty acids c7-cl8 and cl8 unsaturated potassium salts ή paraffin oil / (cas 8042-47-5) ή paraffin oil / (cas 64742-46-7), (πλήρης κατάλογος εγκεκριμένων δραστικών ουσιών στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://1click.minagric.gr/oneClickUI/frmFytoPro.zul).
Επίσης προληπτικά προτείνεται μετά το κλάδεμα των δένδρων, τα κομμένα κλαδιά να μην παραμένουν στον αγρό ή σε παρακείμενους αγρούς με ροδακινιές και ή δυνατόν να καταστρέφονται ώστε να μην υπάρχει πιθανότητα μεταφοράς/διασποράς του ακάρεως μέσω αυτών.

Η ΠΕ Πέλλας θα συνεχίσει να εργάζεται για την επίλυση του προβλήματος της παραμόρφωσης των ροδάκινων.